สำหรับคนที่สนใจจะเพาะเห็ดเป็นอาชีพทั้งหลักและเสริม คำถามที่พบบ่อยคือ จะเพาะเห็ดอะไรดี ก้อนจะมีอายุกี่เดือนและนานมั้ยกว่าจะคืนทุน เพราะลงทุนไปก็เป็นเงินไม่ใช่น้อยๆ มีหลายคนที่เข้ามาทำได้รุ่นเดียวครั้งเดียวก็ต้องร่ำลาวงการไปแบบขนหน้าแข้งร่วง จากที่จะได้รายได้เสริมกลายเป็นรายจ่ายเสริมแทน จริงๆ เพาะเห็ดไม่ยากแต่ต้องเข้าใจ ผมเลยอยากมาแชร์ประสบการณ์การเริ่มต้นเพาะเห็ดกัน หรือถ้าสนใจอยากดูเพิ่มเติมเกี่ยวกับกระบวนการทำเห็ด ก็สามารถเข้าไปอ่านได้ที่นี่ครับ กระบวนการทำเห็ด
1) รู้ตัวเรา รู้ตัวเราในที่นี้หมายถึงการศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับการเพาะเห็ดต่างๆ แล้วลองดูว่าสภาพภูมิอากาศของสถานที่ที่เราจะทำเหมาะกับเห็ดชนิดไหน กับลักษณะการดูแลเห็ดแต่ละอย่างนั้นเหมาะกับชีวิตประจำวันของเราหรือไม่ เพราะเห็ดก็เหมือนการปลูกต้นไม้ต้องมีเวลาเอาใจใส่พอสมควร ถ้าซื้อก้อนมาคิดแต่จะเก็บผลผลิตอย่างเดียวไม่ดูแล เพาะไปสักพักจะรู้ว่าศัตรูของเห็ดมีเยอะจริงๆ สะกดคำว่าขาดทุนรอได้เลย
2) รู้ตลาด รวมถึงรู้ปริมาณที่จะใช้ โดยที่ผลผลิตที่ทำกับความต้องการของตลาดนั้นควรจะสัมพันธ์กัน โดยปกติเวลาเห็ดออกมันจะออกเป็นรุ่นๆ พร้อมๆกัน บางครั้งเวลาออกมาเยอะก็เกิดภาวะล้นตลาด และเห็ดบางชนิดพอข้ามวันไปก็ไม่สวยไม่ได้ราคาเหมือนเก็บใหม่ๆ ทำได้อย่างเดียวคือทำใจ ยอมลดราคาลงเพื่อให้ขายได้ ทีนี้พอจะขึ้นราคากลับมาเหมือนเดิมทำไมมันยากกว่าตอนลงราคาเยอะเลย กลายเป้นเสียรู้พ่อค้าคนกลางไป
วิธีการลองตลาดมีหลายวิธีครับ เช่น ลองซื้อก้อนมาเปิดดอกเองจำนวนน้อยๆก่อน เพื่อจะได้เอาเห็ดที่เราเพาะไปเสนอแม่ค้าดู เพราะบางทีถ้าเราเข้าไปเสนอปากเปล่ามันไม่ได้ผลเท่ากับมีเห็ดใหม่ๆไปให้เค้าดู หรืออาจจะลองไปขายตลาดเปิดท้ายแถวบ้านดูซึ่งจะไ้ด้ราคาดีกว่าขายผ่านคนกลาง ทีนี้เราก็จะพอรู้ความต้องการกับราคาของตลาดมาแล้ว ซึ่งข้อดีจากการลองน้อยๆอีกอย่างคือเราจะได้รู้จักลักษณะนิสัยของเห็ดนั้นๆ ว่าชอบสภาวะอากาศยังไง กี่วันถึงจะออกดอกอีกรุ่นนึง ที่เค้าคุยๆโม้ๆกันว่าก้อนออกดี 5 วันออกทีนึง แต่พอเรามาเปิดเองมันอาจไม่ใช่อย่างนั้นเพราะสภาพแวดล้อมแต่ละที่ที่ไม่เหมือนกัน
3) รู้แหล่งซื้อก้อน ทำไมผมถึงบอกให้ลองซื้อก้อนมาลองก่อนแทนที่จะทำก้อนเองคือ การทำก้อนเองมันเหนื่อยโค_รๆเลยครับ ” ^_^ และการลงทุนไปกับอุปกรณ์ทำเห็ดที่เป็นต้นทุนคงที่ fixed cost เยอะๆโดยที่ไม่ได้ลองตลาดเลยถือเป้นความเสี่ยงแสนสาหัสเลยครับ พอทำก้อนออกมาแล้วผลผลิตไม่ดีหรือตลาดไม่ต้องการ เราจะอยู่ในภาวะสุญญากาศ ถอยกลับไม่ได้ไปต่อก็ไม่ได้เพราะทุนไม่พอ ประกาศขายอุปกรณ์ได้อย่างเดียว
ส่วนที่ว่าจะซื้อจากแหล่งไหน อันนี้ขึ้นอยู่กับประสบการณ์จริงๆครับ อาจจะฟังจากคนในวงการก็ได้เพราะคนเหล่านี้เค้าโดนมาก่อนเรา ถ้าให้ผมแนะนำคือเราควรจะต้องไปดูที่ฟาร์มที่เราจะซื้อเองครับ อย่าไปหลงเชื่อแค่รูปกับคำโฆษณา บางที่หวงมากไม่ยอมให้เข้าไปดูก็ไม่ต้องไปซื้อเค้า(แต่พวกโรงบ่มเชื้อกับห้องหยอดเชื้อต้องเข้าใจนะครับว่าเป็นส่วนที่ต้องการอนามัยสูง ถือเป็นพื้นที่หวงห้ามในบางฟาร์ม) ลองไปเดินดูในโรงเปิดดอกเค้า แต่อย่าไปดูแค่ดอกรุ่นแรกนะครับ เพราะทุกที่ก็สวยเหมือนกันหมด เหมือนรูปที่ผมใส่มาข้างล่าง ควรต้องไปดูว่าก้อนอายุหนึ่งเดือนหน้าตาเป็นไง 2 เดือนยังสวยอยู่หรือเปล่า เพราะถ้าเค้าเปิดก้อนก็มาเองแล้วผลผลิตดี ก้อนที่เค้าทำมาขายก็น่าจะอ้างอิงกันได้ แต่อย่างหนึ่งที่ผมบอกได้คือก้อนเดินไม่เต็มไม่ควรซื้อครับ หรืออย่างน้อยควรจะเดินเกิน 90% ขึ้นไปแล้ว ราคาก้อนควรจะต้องสมเหตุสมผลนะครับ

เพาะเห็ดไม่ยากแต่ต้องเข้าใจ จริงๆครับ